"Маалымат алуу укугу жөнүндө" мыйзамга өзгөртүүлөр киргизилүүдө. Артыкчылыктары жөнүндө
Бүгүн, 7-декабрда "Маалымат алуу укугу жөнүндө" мыйзамга өзгөртүү киргизүү боюнча тегерек стол өтүүдө.
Эксперт жана түзөтүү тобунун жетекчиси Чынара Мусабекованын айтымында, өзгөртүүлөр мамлекеттик органдардын жоопкерчилигин жогорулатуу жана коррупция менен күрөшүү үчүн зарыл.
"Биздин өлкөдө маалыматтын өзү так аныкталат, ал эми жашыруун болгон маалымат тар аныкталып, ага жетүү кандай шарттарда чектелгени түшүндүрүлөт: адилеттүүлүктүн беделин жана калыстыгын сактоо үчүн, маалыматты ачыкка чыгаруу бул максаттарга жана коомдук кызыкчылыктарга олуттуу зыян келтириши мүмкүн, маалыматтын ачыкка чыгуусунан келтирилген зыян коомдук кызыкчылыктан үстөмдүк кылышы мүмкүн", - деди ал.
Өзгөртүүлөргө ылайык, маалыматка жетүүгө чектөө болот, документтин өзүнө эмес. Ал эми документте жашыруун маалыматтар болсо, ошол бөлүгү гана алынып, же өчүрүлүп берилет.
Андан кийин, чектөөлөргө киргизилиши керек болгон маалыматтардын тизмеси аныкталат:
- кырсыктар, өзгөчө кырдаалдар жана башкалар;
- саламаттык сактоонун, социалдык камсыздоонун, билим берүүнүн, маданияттын, миграциянын, демографиянын жана башкалардын абалы;
- терроризм фактылары;
- экологиянын абалы, өрт коопсуздугу, санитардык-эпидемиологиялык абал жана башкалар;
- жеке жана юридикалык жактарга берилүүчү жеңилдиктер жана компенсациялар;
- адамдын укуктарын жана эркиндиктерин бузуу фактылары;
- КР Улуттук банкынын алтын-валюта резервинин өлчөмү;
- документтер менен таанышуу жана мүлктү алган адамдардын толук аты-жөнүн алуу укугу менен муниципалдык менчикке ээлик кылуу, пайдалануу;
- мамлекеттик сектордун субъекттери тарабынан мыйзам бузуулар;
- саясий, социалдык жана башка себептер боюнча массалык репрессиялар (архивден);
- кызмат адамдарынын кирешелери жөнүндө декларация;
- коомдук кызыкчылык туудурган маалымат.
Мусабекова ошондой эле маалымат берүү мөөнөтү 15 күндөн10 жумушчу күнгө кыскарып, узартуу укугу берилгенин белгиледи. Анын үстүнө 15 барактан ашык документтерди көчүрүү керек болсо, анда мамлекеттик органдар прейскурант боюнча төлөм алууга укуктуу.
"Сунушталып жаткан мыйзамдын маанилүү жаңычылдыгы болуп аны колдонуу чөйрөсү саналат - жарандардын маалыматка жеткиликтүүлүгүн жогорулатуу", - деп жыйынтыктады ал.
Белгилей кетсек, азыр эки мыйзам – "Маалыматка жетүү жөнүндө" жана "Мамлекеттик органдардын бөлүмдөрүндө турган маалыматка жетүү жөнүндө" мыйзам бар. Алар окшош болгондуктан, аларды бириктирүү чечими кабыл алынды.
Түзөтүүлөрдү иштеп чыгууга катышкан юрист Фатима Якупбаева ишмердүүлүгү коомдук кызыкчылык менен байланышкан жеке компаниялардын маалыматына жетүү мүмкүнчүлүгүн эске алуу керектигин айтты.
"Мисалы, жеке компаниядан тарифтер кандай түзүлүп жатканын биле албайбыз. Мыйзамда баары бар окшойт, бирок жеке адамдардан маалымат алуунун так механизмдери жок. Ошондуктан бул боюнча түшүнүктөр киргизилди", - деди Якупбаева.
